Yıldızlar da kayar

Biz Avrupa’ya yakın olduğumuz ve genellikle de Avrupa yapımı araçlar kullandığımız için EURO NCAP’ı tanıyoruz. Ancak, dünyada birçok New Car Assessment (yeni araç değerlendirme programı) bulunmaktadır.

Tarihçeye bakarsak Amerika bu konuda NHTSA National Highway Traffic Safety Administration, (Amerikan Ulusal Trafik Güvenlik Kurulu) öncüdür. Onu sırasıyla ANCAP adıyla Avustralya, JNCAP Japonya, EURO NCAP, KNCAP Kore, ARCAP Rusya, C-NCAP Çin, ASEAN-NCAP Güneydoğu Asya Ülkeleri, LATIN-NCAP, Global NCAP ve son olarak 2017 yılında BNVSAP Bharat New Vehicle Safety Assessment Program adıyla Hindistan kendi programını açıklamıştır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılacak olan otomotiv test pistinde TR-NCAP konusunda çalışmalar yapılması gündemdeydi. Ancak konu otomotiv test pistinde olduğu gibi ülkenin gündeminin en alt sıralarına düştü ve unutuldu maalesef.

Tabii ki otomobil üreticileri bu kuruluşlardan önce de kendi çarpışma testlerini yapıyorlardı. Ancak yaptıkları testler kendi bilgi birikimleriyle (know-how) sınırlıydı ve bir standardı yoktu. Her firma kendine göre “sağlam” araçlar üretiyordu.

Firmalar öncelikle kazaları anlamaya çalıştılar. Kaza yapmış arabaları incelediler. Kendi köşelerinde çarpma testleri yaptılar. Bu testler sırasında henüz manken teknolojisi gelişmemiş olduğu için kadavralar ve bazı durumlarda da canlı hayvanlar kullanıldığı söylenilir.

Burada bir parantez açıp mankenlerden bahsedelim. Test-lerde ilk kullanılan manken 1911 Marcel Gustave Hervieux tarafından Paris’teki mağazalardan satın alınan bir giysi mankeniydi. Bu manken otomatik açılan paraşüt sistemin test edilmesi amacıyla Eyfel kulesinden aşağıya atılmıştı. İkinci Dünya Savaşı sırasında pilotların koltuklarının fırlatılması testlerinde de bolca manken kullanıldı.

İlk gerçek test mankeni olarak 1949 yılında yapılan Sierra Sam kabul edilir. Testlerde tarihi bir yeri olan Amerikan ordusunda albay olan Dr. John Paul Stapp birçok denemede kendi vücudunu manken olarak kullanmıştır. (Youtube’da ismini aratıp çıkan videoları izlemenizi tavsiye ederim).

Günümüzde Humanetics firması manken konusunda otorite olarak kabul edilmektedir. Kataloğunda değişik boy ve ölçü-lerde, otomobil, uçak ve askeri alanlarda kullanılan 50’ye yakın manken bulunmaktadır. Mankenlerin bedelleri 30.000 EU ile 1 milyon EU arsasında değişmektedir. Manken parantezi kapatalım ve NCAP testlerimize geri dönelim.

EURO NCAP çarpışma testlerinden bazıları kanuni yükümlülüktür, bazıları ise medyatik testlerdir. Medyatik testlerin sonuçları kanunlar açısından önemli olmasa bile medyada çok fazla yer aldığı için en az kanuni yükümlülük testleri kadar ses getirir.

Her bir NCAP kuruluşunun ortak bazı istekleri olduğu gibi bazı yerlerde de birbirlerinden ayrılabilir. Bizler otomobil üreticileri olarak ürettiğimiz aracın satılacağı her ülkenin kanuni yükümlülüklerini yerine getirmesinden sorumluyuz. Avustralya’da satılacak araçların ANCAP standartlarını sağlaması, Amerika’da satılacak araçlarında NHTSA standartlarını sağlaması gerekir. O sebeple ilave parçalar geliştirilir. O parçalar sadece o ülkeye giden arabalara takılır.

Günümüzde istenilen otomobil projesi istenilen NCAP yıldızını alabilir. Bu işin çok gizli saklı yönü kalmadı. Araçlar geliştirilirken, gerekli yerlerine gerekli takviyeler, parçalar ya da sistemler koyulması durumunda problemsizce 5 yıldız alınabilir. Peki, neden hala 5 yıldız almayan modeller var?

İlk sebep çok basit, yıldızlar çok pahalı. İkinci sebep aracın satılacağı ülkede güvenlik müşteriler tarafından çok dikkate alınmıyor olabilir. Müşteri için fiyat daha önemliyse sizin yıldızları bol bir araba yapmanızın anlamı olmayabilir.

Günümüzde tek bir pazar tek bir ülke için otomobil yapılmıyor. Araçlar satılabileceği her yere satılmaya çalışılıyor. Bu durumda güvenliğin önemli olduğu pazarlar için “güvenlik paketi” tasarlıyoruz. EURO NCAP‘ın (http://www.euroncap.com/tr/derecelendirmeler) sayfasına girip hangi araçların kaç yıldız aldığını hangisinin güvenlik kiti kullandığını inceleyebilirsiniz.    

Ülkemiz de maalesef yıldızların önemli olmadığı pazarlardan bir tanesi. En çok araç satan firmaların internet sitelerine girdiğinizde “yıldız” konusunun önde olmadığını görüyoruz. Nedense otomobil gazeteciliği yapan acar muhabir arkadaşlarımız da konuyu merak edip sormuyorlar.

Bu satırların yazarı geliştirme projesinde çalıştığı aracın 5 yıldız aldığı çarpma testine katılmıştır. Çarpma anı Youtube videolarında olduğu gibi yavaşlatılmış çekim olmadığı için bir anda olup bitiyor ve maalesef hiç bir şey göremiyorsunuz. Tıpkı gerçek kazalarda olduğu gibi…