Müşteri gözüyle deneme
Jetta’nın yerine geçecek aracın fabrikada ilk deneme üretimleri yapıldı. Ancak, arabalar tanımlandığı gibi üretilebildi mi? Kapılarının açılma kuvveti uygun mu? Silecekler sesli mi? Farlar ayarlı mı? Kaportanın boşlukları olması gerektiği gibi mi? Boyası yeteri kadar kaliteli mi? Frenleri tutuyor mu?
Şimdi “Müşteri Gözüyle Deneme” zamanı
Hemen hemen her otomobil üreticisinde gövde birleştirme sonrası ve boya sonrası belli bir sayıda araç özel bir bölüm tarafından detaylı incelemeye alınır. Bu inceleme sırasında özel yetiştirilmiş kişiler tarafından kasanın ve boyanın birçok testi yapılır, kapı aralıkları tek tek ölçülür. Boyanın kalitesi, renk uyumu kontrol edilir. Boyanın kalınlık incelik testleri yüzey kalitesi parlaklığı şartnamelere göre test edilir. Buradaki amaçlardan biri olası bir hatalı üretimin derhal yakalanarak önlem alınmasıdır. Çünkü hatalı gövde birleştirme ve hatalı boyanın geri dönüşü bazen olmayabilir olsa bile tamir edilmesi oldukça zor ve zahmetli olabilir. Diğer amaç ise tabii ki kalite seviyesidir.
Montaj fabrikasında üretilen yürür hale gelmiş araçlar bu kez final “Müşteri gözüyle değerlendirme” bölümüne alınır. Bu bölüm fabrikanın yoğun ortamından izole edilmiş, ancak giriş yetkisi olanların girebildiği bir atölyedir.
Bu atölyede hem günlük imalattan örnekler alınıp incelenir hem de bizim proje arabalarımız incelenir. Bölüm çalışanları uzun süren eğitimlerden geçerek diplomalarını alırlar ve aynı pilotlarda olduğu gibi her sene yeniden sınavdan geçerek diplomalarını ellerinde tutabilirler. Her türlü test ve kontrol kendi iç şartnamelerine uygun şekilde yapılır. Çalışanların elinde uymak zorunda oldukları kuralların yazdığı bir kitapçık vardır. Kontroller ve denemeler belli bir sıraya göre yapılır. Bu kadar sıkı kurallar olmasının sebebi Türkiye’de üretilen bir arabanın kalite seviyesinin ölçümü ile Almanya’da üretilen aracın kalite ölçümünün standart şekilde kişilere bağlı olmadan yapılabilmesidir.
Hadi şimdi gelin birlikte bu testleri yapan çalışanın yanına gidelim ve birlikte bir aracın kontrolünü yapalım. Aracı değerlendirmeye dış görüntüsünden başlıyoruz. Boya kalitesi, tampon gibi tedarikçiden boyalı gelen parçalarla aracın renk uyumuna bakıyoruz. Ardından kaportanın boşluklarını ve birbirlerine göre uyumlarını inceliyoruz. Diyelim ki ön kapı ile çamurluk arasındaki boşluk istenen değerden biraz fazla gözüktü gözümüze, hemen ölçerek, gözle gördüğümüz aksaklığın tolerans içinde olup olmadığını kontrol ederiz. Boşluk fazlaysa kötü puan veririz. Bütün kapılar bagaj kapakları açılır ve kapatılır. Hem açma hem de kapatmak için gerekli kuvvetler bir cihaz yardımıyla ölçülür. Çeki demiri bile yerinden çıkartılıp tampondaki yerine takılır.
Sonra arabanın içine gireriz. Koltuklar, dikişlerinden yumuşaklığına ileri geri hareketlerine kadar kontrol edi-lir. Müzik sistemi varsa yol bulma sistemleri (navigasyon) çalıştırır. Camlar indirilip kaldırılır. Kalorifer ve klima istemi çalıştırılır. Farlar yakılır ve ayarları ölçülür. Bütün aydınlatma sistemleri tek tek kontrol edilir. Kaput açılır ve içindeki parçalar kontrol edilir. Artık araçlarımızda çok ama çok fazla hortum ve elektrik tesisatı var. Biliyorsunuz motor gaza basınca öne-arkaya doğru hareket eder. Bu hareket sırasında sabit kalan radyatör gibi parçalarla hareket eden motor parçalarının temasları tek tek gözden geçirilir.
Sonrasında arabayı bir liftin üstüne alarak aynı kontroller alttan da yapılır. Yağ kaçağı, benzin ve fren borularının temas edip etmediklerine bakılır.
Kabin içi ve alt kontroller bitince aracı içinde her yanında basınçla su püskürtülen bir tünele kabinin içine koyulur ve yarım saat su altında bırakılır. Arabanın sızdırmazlık kont-rolü yapılır.
Yapılan bu deneme ve kontrollerde gözlemlenen hatalar ve önem derecesine göre “kötü” puanlarla cezalandırılır. Sözgelimi müşteriyi yolda bırakacak bir hatayla, boyanın içine batmış bir toz parçasının ceza puanı aynı değildir.
Durağan yani statik kontrollerimiz bitti. Simdi arabanın müşteri gibi yolda denenmesine geldi. Denemeci arka koltukta olabilecek problemleri de görebilsinler diye bir arkadaşını arka koltuğa oturtarak yola çıkar. Gidilecek rota daha önceden belirlenmiş bir güzergâhtır ve denemecinin nerede kaç km/s süratle gideceği bile bellidir. Yol boyunca yine standartlara uygun olarak fren, silecek korna denenir. Karşılaşılan hatalar önem durumuna uygun şekilde ceza puanlarıyla cezalandırılırlar.
Aracımız proje aracı olduğu için ceza puanları çok önemlidir. Aracımız bu problemlerle satılamayacağı için derhal her ceza puanına bir sorumlu atanır ve bir sonraki araçta bu konuların görülmemesi için eylem planları yapılması istenir ve sonraki arabalarda konunun çözülüp çözülmediği kontrol edilir. İlk üretim arabalar üstünde birçok problem olabilir. Bu problemlerin son kullanıcıya gitmemesi için ilk üretim serilerindeki araçlar satılmaz. Testlerde ve analizlerde kullanılırlar ve işleri bittikten sonra imha edilirler.