Sorular, sorular, sorular
İlk örnek arabalar zor şartlarda testlere maruz kalırken, diğer yanda fabrikada ve tedarikçilerimizde de hummalı bir çalışma devam etmektedir. Çünkü önümüzdeki günlerde fabrikada “üretim gereçlerini deneme araçları” adı altında üretim bantlarında ilk defa araç üretimi yapılacaktır. Hatırlarsanız Jetta’nın yerine geçecek bir araç yapıyorduk. Bugün için Türkiye’de satılan Jetta’da Trendline, Comfortline ve Highline ticari isimleriyle 3 değişik donanım seviyesi var. Ayrıca bu donanımların içinde sadece koltuk için 8 evet tam sekiz adet değişik koltuk kumaş seçeneği de müşterin tercihlerine sunuluyor. Her bir seçenek, ilave parçalar demek.
Bu parçalardan gözümüzün önünde olan ve her kullanıcının gördüğü, radyo ve klima grubunu taşıyan çerçeveyi ele alalım ve birlikte arabaya takana kadar ne aşamalardan geçtiğini birlikte inceleyelim.
Ürün mühendisliği tarafından tasarlanan çerçeve, satın alma tarafından seçilen tedarikçiye imal etmesi için verilmişti. Tedarikçi parçayı imal edeceği kalıbı ya kendisi yapar ya da bir kalıpçıya yaptırır. Kalıp imalatı bittikten sonra, kalıptan çıkan parçanın çizilen resmine uygun olduğu ve istenilen değerleri karşılayıp karşılamadığı kontrol edilir ve kabul edildikten sonra kalıp onayı verilir ve kalıp üreticisine parası verilir. Şimdi elimizde bir kalıp ve cevabı verilesi gereken bazı sorular var.
Tedarikçi hammadde nerden temin edecek. Tedarikçimiz, çerçeveyi basmak için gerekli hammaddeyi nereden alacaktır. Öyle ya, sanayideki Hasan ustadan alınacak hammadde ile basılacak bir parçayı arabamıza takamayız. Tedarikçimizin tedarikçisi bizim istediğimiz miktarda hammaddeyi hep aynı kalite seviyesinde ve miktarında devamlı olarak sağlayabilecek mi?
Parçamız hep aynı şekilde imal edilebilecek mi? Plastik enjeksiyon preslerinin ayarları gayet önemlidir ve uzmanlık gerektirir. Makinanın ayarlarını doğru yapmazsak parçalar olması gereken ölçüden daha küçük, daha büyük, kırılgan ya da yüzey kalitesi bozuk çıkabilir. Bu konunun garantisi tedarikçideki ustabaşı mı olacak? Sonuç olarak Tedarikçi her partide parçamızı aynı şekilde imal edebilecek mi? Parçamız ön konsolda radyo çerçevesi olduğu için presten çıktıktan sonra boyanmalı. Peki, boyandıktan sonra çevresindeki diğer parçaların rengi ve parlaklığı ile aynı olacak mı?
Çalışanlar konu hakkında eğitilmişler mi? Tedarikçi çalışanları parçaların nasıl imal edileceği konusunda gerekli eğitimleri almışlar mı? Eğitim alan kişinin işe gelmemesi halinde yerine bakacak bir yedek çalışan tanımlanmış mı ve o da eğitim almış mı?
Parçamız tedarikçiden montaj hattına nasıl sevk edilecek? Parçalar enjeksiyon presinde basılıp boyandıktan sonra çizilmeden montaj bandına kadar nasıl sevk edilecek? Naylon poşete mi konacak, bez torbalara mı konulacak yoksa birbirlerine dokunmayacak şekilde askılara asılarak mı gönderilecek? Askılara asılıp gönderilecekse tedarikçinin elinde imalatını karşılayacak sevk edecek ve geri dönecek kadar askı var mı?
Tedarikçi parçamızı tam kapasiteyle imal edebilecek mi? Diyelim ki günde 1000 tane araç üreteceğiz. Tedarikçimiz bize her gün 1000 adet parça üretebilecek kapasitesi var mı? Kullanacağı enjeksiyon presi başka parçalar da basıyor mu? Hepsinin üretimine yetecek mi? Ürettiği parçalardan kaç tanesi gerekli ölçülerde çıkıyor? 1000 parçanın kaç tanesi ıskartaya ayrılıyor? Iskartaya ayrılanlar ne olu-yor? Arada karışıp bize gönderilmemesi için ne önlemler alınmış?
Parça montaj sırasında problem yaratıyor mu? Parçalar üretim hattında geldi ve montaj operatörü tarafından takılırken problem yaşanıyor mu? Takılması sırasında kırılıyor mu? Ye-rinde boşluklu mu? Yanlış takılması halinde ya da sökülmesi gerektiğinde yerine yeniden takılabiliyor mu?
Sorularımıza tedarikçinin mali durumu, halen üretmeye devam ettiği diğer parçalar için kalite göstergeleri gibi birçok soru ekleyebiliriz.
Yukarıda anlattığımız radyo çerçevesini “kolay” bir parça. Tabii ki tedarikçilerden gelen çok daha zor parçalarımız var. Mesela tek parça olmayıp kendi içinde motoru ve mekanizması olan cam kaldırma mekanizması ya da içinde yüzlerce parça bulunan koltuk gibi veya lastik gibi çok büyük uzmanlık gerektiren parçalar yukarıdaki sorulara ve daha fazlasına cevap vermelidir. Tedarikçilere bu soruları soran ve gelen cevapları derleyip toplayan birimler, Mühendislik, Kalite ve Satın alma bölümleridir.
Türkiye’de üretilen araçlar dünyada başarılı oluyorlar. Birçok firma Türkiye’de araç üretmek istiyor. Bu başarının en önemli sebeplerinden birisi de yurdumuzda kurulu bulunan tedarikçilerin güçlü olması, konularını iyi bilmeleri ve en önemlisi gelişmeye acık olmalarıdır.
Bu ay tedarikçilerimizdeki hazırlıklardan bahsettik. Önümüzdeki ay fabrika nasıl hazırlanıyor ona bakacağız.