Daha ucuz, daha kaliteli ve daha fazla üretim

Biraz da Üretim Mühendisliği’nden (Manufacturing engineering) bahsedelim. Bir otomobil fabrikasını gözümüzün önüne getirirsek, sac levhalar pres-hanede basılıp parçalar elde edilir. Ardından kaporta bölümünde araç birleştirilir boyahaneye geçer, boyanır ve nihayetinde montaj hattında otomobil haline gelir. Bu süreçlerin (proses) kurulmasında, çalışır durumda tutulmasında ve yeniliklerin uygulanmasında sorumluluk üretim destek mühendisliğinin görevidir. Aslında konuyu sadece otomobille sınırlandırmamak lazım, çünkü buzdolabı üretilen bir fabrikada da aynı birimler bulunur. Ve üretim destek mühendisliğinden beklentiler de “daha ucuz, daha kaliteli ve daha fazla” üretim için destek vermesidir. Simdi bu süreçlerdeki mühendisliğe yakından bakalım;

Preshane

Yani bir otomobil üretecek tesis yaklaşık 3 sene ön-cesinden hazırlanmaya başlar. Preslerden çıkacak sac parçaları koyulacağı taşıma ve stoklama donanımları tasarımı yapılmaya başlanır. Hangi parçaların hangi preslerde imal edileceğine karar verilir. Sonrasına yarı mamul ve bitmiş parçalar belirlenir. Örneğin kaput dış sacı ve içindeki kaput iç sacları presten çıktıktan sonra bir yerde ayrı ayrı stoklanmalıdır. Sonra iki parça bir başka yerde birleştirilir. Birleşik parça için başka bir stoklama donanımına ve alana ihtiyaç vardır. Bütün bu işlemler pres mühendislik ekiplerince gerçekleştirilirler. Preshane gürültüsü bol ve çalışılarak uzmanlık kazanılan, uzman olduktan sonra ise aranılan kişi olunan bir bölümdür.

Gövde birleştirme / Kaporta

Preslerde basılan parçalar bu tesiste, punto, gaz altı, lazer, plazma kaynak metotlarıyla birleştirilir. Yeni araç yatırımının en çok olduğu yerdir. Üretim yapılacak ülkeye göre robot kullanımı oranı değişir. Yüksek işçilik maliyetli ve çok araç üretilecek ülkelerde yoğun şekilde robot kullanılırken, düşük işçilik maliyetli ülkelerde manuel olarak üretim yapılır. Gürültülüdür ve bedeni olarak ciddi efor harcamak gereken, kaynaklar sebe-biyle havası çok temiz olmayan bir atölyedir.      

Boyahane

Boyahanede de uzun zaman önceden hazırlıklara başlanır. En önemli konu acaba yeni yapacağımız araba bizim tesisimizin içinden geçecek mi sorusudur. (Şahin üretilen bir tesisten Doblo boyutunda bir araç diye düşünebilirsiniz) Yapılacak arabanın boyutlarında bir kobay araç tesisten geçirilir ve kontroller yapılır. Boyahanede toza karşı yapılan savaş hiç bitmez. Tesisin içine toz girmemesi için hava devamlı filtre edilir Çalışanların giysileri bile tüy barındırmayan sentetik kumaşlardan yapılır. Zaten fırınları sebebiyle sıcak olan bölgede bir de tamamen sentetik giysilerle çalışmak zor ve yorucudur.

Montaj

Geldik otomobil fabrikasının en can alıcı yeri olan montaj fabrikasına. Bu atölye diğer yerlere göre nispeten daha sessiz ve daha temizdir. Gövde birleştirme atölyesi gibi otomasyon seviyesi fabrikanın yapıldığı ülkenin işçilik ücretine bağlıdır.

Günümüz araçlarında donanım çok   fazla olduğu için çalışanlar önlerine gelen araca hangi parçayı takacaklarını karıştırabilirler. Örneğin, yapacağımız araç üst donanımlı radyo ve 4 hoparlör takılacak bir araç diyelim. Bantta çalışan arkadaşların ne takacaklarını doğru karar vermeleri çok önemlidir, bu yüzden karar verme yetkisi çalışandan alınıp bilgisayarlara bırakılmıştır. Aracın banta girerken üstüne “araç kimlik kâğıdı” yapıştırılır. Bu belgede aracın tüm detayları vardır. Çalışanlar araç önlerine geldiğinde takılacak parçaları bu belgeler yardımıyla bulup takarlar.

Çalışanların iş sağlıkları ayrıca dikkate edilmesi gere-ken bir konudur. Bant kenarındaki koltuk, akü, lastik gibi ağır parçalar kaldırmaya yardım eden donanımlar yardımıyla alınıp takılır. Araç yapımında hiçbir konu çalışanın inisiyatifine bırakılamaz, sözgelimi silecekle-rin hep aynı konumda takılması, aracın arkasındaki en küçük sembolün takılması için bile özel donanımlar tasarlanmalıdır. Bu donanımlar hem işi kolaylaştırmalı hem hafif olmalıdır. Bu gibi donanımların tasarlanması imal edilmesi üretim destek mühendisliğinin görevidir.

Okurken kolay gibi görünse bile büyük bilgi birikimine ihtiyaç olan bir konudur ve bu yüzden Çinlilerin / Hintlilerin “babayiğitleri” ciddi paralar vererek Avrupa’da otomobil fabrikaları satın alıp oradaki montaj tesislerini ülkelerine götürürler. Aslında götürdükleri demir yığınları değil o fabrikaların bilgi birikimleridir.(Know-how).   

Önümüzdeki ay: ilk örnek (prototip) araçları yapmaya başlıyoruz.