İnsanlık için ilk kurban

Trafikte güvenlik kavramı otomobilin yaygınlaşmasıyla paralel ilerleme gösterdi. 1930’lu yıllarda kazalarda ölüm oranı 100 milyonda 15.6 gibi yüksek bir orana ulaşınca otomobil tasarımcıları güvenlik konusuna daha fazla eğilmeye başladı. Bu amaçla tasarlanan ilk çarpışma testi mankeni Alderson Research Labs (ARL) Sierra Engineering tarafından üretildi ve Sierra Sam adı verildi. Büyük bölümü Amerikan Hava Kuvvetleri’nin gözetiminde geliştirilen bu mankenlerin kullanım amacı, öncelikle savaş uçaklarındaki fırlatma koltuklarında yaşanabilecek kötü sonuçları engelleyebilmekti. Zira pilot yetiştirmek kolay olmadığından eğitimli personelin korunabilmesi hedefleniyordu. Zaten o zaman otomobil çarpışma testleri de, bugünkü seviyesinde değildi.

1950’lerin başında Cornell Aeronautical Laboratories, trafik kazalarında kullanılmak üzere Gard Dummy adlı çarpışma mankenini üretti. 1950’lerin sonuna gelindiğindeyse bu manken gerçek çarpışma testlerinde kullanılmaya başlandı ve otomobillerin güvenlik standartları da yavaş yavaş oluşmaya başladı. 1950 ile 1970 arasında üretilen çarpışma testi mankenlerinin yüzde 95’i erkekti. Kadın ve erkeğin kazalardan farklı şekillerde etkilenebilecekleri çok hesaplanmadığından üretilen kadın manken oranı sadece yüzde 5’ti. 1966’da Alderson Research Laboratories, GM ve Ford için VIP-50 serilerini üretti.

Mankenlerde kadın erkek ayrımı

1970’li yıllarda güvenlik kaygıları iyice arttı ve testlerde kullanılan çarpışma mankenlerinin standardizasyonu için çaba gösterildi. Alderson Research Labs (ARL) Sierra Engineering Hybrid I adlı mankenlerini tanıttı. Bir yıl sonra tanıtılan Hybrid II, daha gelişmiş kol, bacak ve omuz yapısıyla daha gerçekçi sonuçlar ortaya koyabildi. 1972 yılında Amerika’da National Highway Transportation Safety Administration (Ulusal Otoyol Ulaşım Güvenliği Kurulu-NHTSA) General Motors ile gelişmiş kafa, boyun, diz, omuz yapısına sahip insan benzeri mankenler üretmesi için kontrat imzaladı. 1976 yılında üretilen Hybrid III çarpışma mankeniyse göğüs kafesinin yanısıra yeni bir boyun yapısına sahipti. Bu testlerin sonuçlarına göre havayastıkları kullanıma alınırken emniyet kemerleri de önce yükseklik ayarlı ardından aktif gergili hale getirildi.

1988 yılında minyon yapılı bir kadın ve normalden iri bir erkek manken üretilerek farklı beden ölçülerinde yaşanabilecek etkiler test edildi. Çarpışma testi mankenleri ailesinin gelişimi 1995 yılında First Technology Safety Systems and Occupant Safety Research Partnership ortaklığının yan darbelerdeki etkileri görmek için SID II adlı küçük bir çocuk ve bebek manken üretimiyle devam etti.

Günümüzde bütün markaların ya da bağımsız kuruluşların güvenlik çalışmalarında son derece gelişmiş, insan simülatörü çarpışma testi mankenleri kullanılıyor. Kadın, erkek, çocuk ve bebek mankenlerin vücut dokusu, boyun yapısı, eklemler, göğüs kafesi, diz, kol ve bacaklar üzerinde saptanan etkiler, otomobillerde güvenliğin artırılmasına destek oluyor.