Pist kültürü

Otomotiv test pistinde gezmeye ve denemeler yapmaya devam ediyoruz. Test yerleşkesinin sınırlarını genellikle oval pist belirler ve içinde birçok değişik amaçlı test yolları / pistleri (test tracks) bulunur. Daha önce konuşmuştuk, otomotiv test pisti denilince hemen akla yüksek hız pisti olan oval pist gelse bile, orada yapılacak testler sınırlıdır.

Fren pisti (Brake): Yaptığımız araç her şeyden önce istenildiğinde durabilmelidir. O sebeple fren denemelerinin yapılacağı “fren test pisti” otomotiv test merkezinin olmazsa olmazıdır. Bu pistin etrafında, olası yoldan çıkmalarda aracın durmasını sağlayacak kum havuzları vardır. Çeşitli hızlarda fren yapabilmek için, fren bölgesinin önünde uzun bir hızlanma yolu vardır. Fren pistinde değişik sürtünme katsayıları olan bölümler bulunur. Bunlar simetrik ve asimetrik olarak yerleştirilmişlerdir. Burada amacımız aracın tek tekerleği asfaltta giderken diğeri yol kenarındaki mıcırlı yere bastığında, aracın davranışlarını görebilmektir. Fren pistinde fayansla kaplanmış ve ıslatıldığında buz sürtünme katsayısını veren bölümde, buz üzerinde frenlemeyi test ederiz. ABS ve kısmen ESP bu pistte doğrulanır.

Yol tutuş pisti (Handling): Geldik en zevkli bölüme, yerleşkenin içinde lastik sesinin eksik olmadığı, motorların yüksek devirlerde homurdandığı, bolca yoldan çıkmanın yaşandığı yer “yol tutuş” pisti. Bu piste girip araç kullanabilmek için ehliyetten fazlasına ihtiyacınız var. Çünkü burası, aracın limitlerinin zorlandığı değil, limitlerin aşıldığı yerdir. Pistin genel yapısına gelince, genellikle sonu başı olmayan yani kapalı (loop) olur. Bir yerden girersiniz ve işiniz bitin-ceye kadar dönersiniz içinde. Kaza dışında durmak yasaktır. Önünüzde araç gördüğünüzde onun dene-mesini rahatsız etmemek için hızınızı keserek gözden kaybolana kadar yol verirsiniz. Pistin içinde değişik yarıçaplarda sağa sola virajlar, hızlanmak için uzun   düzlükler bulunur. Ayni fren pistinde olduğu gibi, bu pistte olası yoldan çıkmalarda sürücüyü ve pilotu korumak için kum havuzları vardır. Yol tutuş pistinde aracın ince ayarlarını (fine tuning) yapan ve yapılan değişiklikleri onaylayabilen, olmuştur olmamıştır demekle görevli deneyimli pilotlar var. ESP burada doğrulanır.

Islak yol tutuş pisti (Wet handling): Aracımız hep kuru yolda yol yapmayacağı için ıslak pist üzerinde de aracımızın denemesi doğrulanması gerekir. Sadece ıslak testlerin yapıldığı ayrı bir pist olmalıdır. Çünkü o pist kuru denemeler için de kullanılırsa kontrol edilemeyen bir sürtünme katsayısı oluşur ki, bu karşılaştırılmalı denemeler için istenmeyen bir durumdur. Pist, çok basit anlamda çim sulama fıskiyesi gibi bir düzenekle ıslatılır. Tabi ki suyun cinsi, debisi ve yol sürtünme katsayısı çok önemlidir. Eğer aracınızın şasi tanımı dengeliyse genellikle ıslak pistte çok bir problemle karşılaşılmaz. Ancak aracınızın şasisinde önden kayma / arkadan kayma gibi bir denge problemi varsa, problem ıslakta hemen ortaya çıkar.

Konfor pisti: Şimdi de, aracımızla günlük yaşamda karşılaşacağımız yollarda konfor testlerini yapalım. Pistlerimizde otoyol, şehirlerarası yollar, gidiş geliş tek yönlü balıksırtı yollardan, köy yollarına kadar değişik yol profilleri vardır. Burada amacımız yol tutuş denemek olmadığı için çok fazla viraja gerek yoktur. Aracın konforu demişken, koltuk konfor testleri de bu pistlerde yapılır.

Rampalar: Yerleşkenin içinde %8, %12, %18, %22, %24, %30 yol eğimleri ve ıslak kalkış rampaları bulunur. Bu rampalarda el freni, kalkış kapasitesi, yeni araçlarda HSA sistemi bu rampalarda doğrulanır. Debriyaj dayanım (yakma) testi de buralarda dur kalk ile yapılır.

Havuzlar: Çeşitli derinlikte su bulunan havuzlarda araçların sızdırmazlık testi yapıldığı gibi dayanım testleri sırasında da içinden geçilir.

Dinamik test alanı: Değişik denemeler için kullanılmak üzere, yaklaşık 200×300 metre boyutlarında düz asfaltlanmış boş bir alan düşünün. Yaklaşık 2-3 futbol sahası genişliğindeki bu alanda her türlü kaçınma manevralarını, geyik testlerini, slalomları, aracın çeşitli depolarından sızıntı testini yapmak için daire şeklinde dönüşleri bu alanda yaparız. Alana hızla girebilmek için bir de hızlanma yolu vardır.

Off-Road pistleri: Arazi araçları için yapılmış test pist-leridir. İçinde tümsekler, yan açılı yollar, çamurlu bölge-ler, su geçişleri, dik iniş çıkış gibi özel şartları sağlayan yolların bulunduğu pistlerdir.

Firmaların test merkezlerini harita üstünde görmek için aşağıdaki koordinatları kopyalayıp bir tarayıcının adres satırına yapıştırabilirsiniz:

Özel Idiada test merkezi: 41°15’53.72”N 1°31’5.63”E

Özel Mira test merkezi:  52°33’46.96”N 1°26’49.85”W

Fiat Bolocco: 45°28’45.79”N 8°18’10.77”E

Ford Lommel:  51°11’57.44”N 5°19’38.62”E

Renault Aubevoye: 49°10’44.56”N 1°18’32.19”E

Toyota Arizona:  33°44’50.84”N 112°47’28.57”W

Önümüzdeki ay: Otomotiv test pistlerinde araç yaşlandırma